Cuộc đời hoạt động cách mạng và đóng góp của đồng chí Lương Văn Tri với phong trào cách mạng Việt Nam

(LSO) – Ngã xuống trong ngục tù khi tuổi đời mới tròn 31 và chưa một lần đeo quân hàm cấp bậc nhưng đồng chí Lương Văn Tri – người chiến sỹ cộng sản kiên trung bất khuất đã để lại cho thế hệ sau mãi khắc ghi trong tâm khảm lòng cảm phục, biết ơn và ngưỡng mộ một cán bộ quân sự tài năng – người anh hùng của các dân tộc Xứ Lạng. Tuổi thanh xuân hoạt động cách mạng đầy nhiệt huyết, sự hy sinh thầm lặng, oanh liệt của người chiến sỹ cộng sản kiên cường Lương Văn Tri đã đi vào lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc như một biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Đồng chí Lương Văn Tri, dân tộc Tày, sinh ngày 17/8/1910 tại làng Bản Hẻo, tổng Mỹ Liệt, châu Văn Uyên (nay là thôn Bản Hẻo, xã Trấn Ninh, huyện Văn Quan), sinh ra trong một gia đình nông dân có truyền thống yêu nước. Thủa nhỏ, Lương Văn Tri được học chữ Hán – Nôm, chữ quốc ngữ tại trường làng, nhờ thông minh và học giỏi, Lương Văn Tri được học tại Trường Tiểu học Pháp – Việt Lạng Sơn, thời gian này, chứng kiến nhiều biến động mới của phong trào yêu nước, anh trăn trở, quyết chí phải làm gì để quê hương thoát khỏi chế độ hà khắc của bọn thực dân, phong kiến. Nung nấu ý chí đó, đồng chí Lương Văn Tri tích cực tham gia hoạt động nhóm thanh niên yêu nước, trở thành nhân tố nòng cốt trong phong trào đấu tranh đòi thực dân Pháp thả nhà yêu nước Phan Bội Châu (1925) và để tang nhà yêu nước Phan Chu Trinh (1926).

Cán bộ văn hóa xã Trấn Ninh (thứ 3 từ phải sang), hướng dẫn khách tham quan tại Nhà lưu niệm đồng chí Lương Văn Tri thôn Bản Hẻo, xã Trấn Ninh, huyện Văn Quan.  Ảnh: PHÙNG KHIÊM

Tháng Giêng năm 1928, Lương Văn Tri đã bí mật sang Trung Quốc bắt liên lạc với Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên ở Bằng Tường, tại đây, đồng chí được bố trí làm công nhân xưởng cơ khí Nam Hưng. Với quyết tâm hướng theo lý tưởng đã lựa chọn, năm 1929, đồng chí được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng;  sau đó, đồng chí được phân công về vùng biên giới Việt – Trung để gây dựng, phát triển các cơ sở quần chúng trung kiên; được cử đi học trường quân sự chính trị Quốc dân Đảng ở Nam Ninh.

Năm 1939, đồng chí Lương Văn Tri được cử là Uỷ viên Ban Thường vụ Xứ uỷ Bắc Kỳ. Ngày 27/9/1940, cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn bùng nổ, đồng chí được phân công làm Chỉ huy trưởng Đội Du kích Bắc Sơn, ngày 23/2/1941, Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn được thành lập, đồng chí được chỉ định làm Chỉ huy trưởng và cho ra đời Bản tin “Du kích”. Lo sợ trước hoạt động mạnh mẽ của Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, ngày 25/7/1941, thực dân Pháp tiến hành một cuộc đàn áp khốc liệt quy mô lớn để hòng “tát nước bắt cá” tiêu diệt Đội cứu quốc quân Bắc Sơn. Trước tình hình đó, Ban Chỉ huy đã quyết định rút quân, phân đội do đồng chí chỉ huy rút sang địa phận châu Bình Gia để lên Cao Bằng. Do bị khai báo đội quân đã bị địch bao vây, buộc phải nổ súng; trong cuộc chiến đấu anh dũng ấy, đồng chí Lương Văn Tri trúng đạn bị thương nặng, bị địch bắt và giam ở nhà tù Cao Bằng. Kẻ địch đã dùng mọi thủ đoạn cực hình, hòng buộc đồng chí phải khai báo hoạt động của tổ chức, nhưng đồng chí vẫn giữ vững khí tiết của người cộng sản. Trong một tháng giam cầm, tra tấn dã man, kẻ địch vẫn không khuất phục được đồng chí. Ngày 29/9/1941, đồng chí đã anh dũng hy sinh, để lại tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, người chiến sĩ cộng sản kiên cường, bất khuất, quên mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Đoàn viên thanh niên thắp hương tại Nhà lưu niệm đồng chí Lương Văn Tri, xã Trấn Ninh, huyện Văn Quan.  Ảnh: PHÙNG KHIÊM

Suốt chặng đường 13 năm hoạt động cách mạng (1928 – 1941), với sự nỗ lực quên mình, người thanh niên yêu nước, người chiến sĩ cộng sản kiên trung, bất khuất Lương Văn Tri – người con ưu tú của dân tộc, của quê hương Lạng Sơn đã có những cống hiến xuất sắc cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc. Để biết ơn công lao của đồng chí, tỉnh Lạng Sơn đã đặt tên cho một số trường học, một tuyến đường với tên gọi đường Lương Văn Tri. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí còn là nguồn cảm xúc cho các nhà thơ, nhà văn sáng tác những tác phẩm văn học, nghệ thuật; tiêu biểu là tác phẩm tiểu thuyết lịch sử “Tướng không phong hàm” của cố nhà văn Nguyễn Trường Thanh, xuất bản năm 2012.

Kỷ niệm 109 năm ngày sinh đồng chí Lương Văn Tri (17/8/1910 – 17/8/2019) là dịp để các thế hệ ôn lại truyền thống vẻ vang của dân tộc, tưởng nhớ về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng kiên cường, bất khuất của đồng chí Lương Văn Tri – Người con ưu tú của mảnh đất Xứ Lạng anh hùng đã ngã xuống vì độc lập cho dân tộc, vì tự do cho nhân dân. Những truyền thống tốt đẹp đó mãi mãi tạc ghi vào trang sử vàng của dân tộc Việt Nam; tạo động lực to lớn trong thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, phấn đấu xây dựng quê hương Lạng Sơn ngày càng giàu đẹp.