Các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật: Ươm mầm tài năng trẻ

(LSO) – Những năm gần đây, sáng tạo kỹ thuật đã trở thành phong trào phát triển mạnh mẽ trong khối trường học. Ý tưởng, giải pháp tham gia các cuộc thi ngày càng đi vào chiều sâu, được đánh giá cao tại các cuộc thi cấp quốc gia và khu vực.

Xuất phát từ thực tế, nhiều học sinh bị áp lực trong học tập hay từ những mối quan hệ với gia đình, bạn bè dẫn đến hành vi tự hủy hoại bản thân, nhóm nghiên cứu Phạm Thu Trang, Phạm Quỳnh Anh, Trường THPT chuyên Chu Văn An đã nghiên cứu và cho ra ấn phẩm truyền thông góp phần nâng cao kỹ năng ứng phó với hành vi tự hủy hoại bản thân.

Trong lĩnh vực y học, để phát hiện bệnh ung thư gan cần phải qua rất nhiều xét nghiệm, người bệnh phải đến cơ sở y tế  trung ương, do đó, mất nhiều thời gian, tiền bạc và công sức. Để chẩn đoán nhanh căn bệnh này, nhóm nghiên cứu Nguyễn Thị Cẩm Tú, Hoàng Thiên Tú, Trường THPT chuyên Chu Văn An đã nghiên cứu và xây dựng quy trình chế tạo KIT sàng lọc ung thư gan trên cơ sở ứng dụng hạt nano vàng… Đó chỉ là hai trong rất nhiều sản phẩm của học sinh gửi đến cuộc thi sáng tạo kỹ thuật. Tất cả đều xuất phát từ thực tiễn cuộc sống hằng ngày, các giải pháp, sản phẩm nhằm giải quyết những khó khăn đó.

Đồng chí Nguyễn Long Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh (thứ nhất từ phải sang) tham quan các sản phẩm tham gia Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng năm 2019

Hiện trên địa bàn có 3 cuộc thi, hội thi gồm: cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng; hội thi sáng tạo kỹ thuật do Ban tổ chức các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh giai đoạn 2016 – 2020 tổ chức và cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Thanh thiếu niên, nhi đồng từ 6 tuổi đến 19 tuổi đều có thể tham gia các cuộc thi này.

Đối tượng tham gia những cuộc thi này chủ yếu là thanh thiếu niên, nhi đồng đang học tập tại các trường học trên địa bàn tỉnh, chính vì vậy, Sở Giáo dục và Đào tạo đã chủ động triển khai, đôn đốc các phòng giáo dục và đào tạo, trường THPT trên địa bàn tỉnh triển khai thực hiện.

Ông Trần Ngọc Văn, Phó trưởng Phòng Khảo thí và Kiểm định, Sở Giáo dục và Đào tạo (phụ trách hướng dẫn cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng và hội thi sáng tạo kỹ thuật) cho biết: Để các cuộc thi được nhiều cán bộ, giáo viên, học sinh hưởng ứng tham gia, ngay từ đầu năm học, chúng tôi có văn bản hướng dẫn cụ thể các đơn vị tuyên truyền rộng rãi nội dung cuộc thi đến cán bộ, giáo viên và học sinh. Cùng với đó, tổ chức cho giáo viên nghiên cứu đầy đủ các tiêu chí đánh giá dự án, đề tài, sản phẩm. Chúng tôi tổ chức vòng thi cấp cơ sở và cấp ngành. Những sản phẩm được lựa chọn thi ở cấp cao hơn được hội đồng Ban giám khảo tư vấn để tác giả hoàn thiện.

Ông Hoàng Văn Thao, Phó Trưởng Phòng Giáo dục trung học, Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: Giai đoạn hiện nay, công tác nghiên cứu khoa học được gắn với giáo dục STEM, chính vì vậy, chúng tôi yêu cầu hiệu trưởng phân công giáo viên hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học. Với những đề tài, dự án cần nghiên cứu chuyên sâu, chúng tôi khuyến khích các đơn vị phối hợp với các cơ sở giáo dục đại học; viện và trung tâm khoa học công nghệ, Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật tỉnh… hướng dẫn, đánh giá, tạo điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị cho học sinh nghiên cứu khoa học.

Bên cạnh khuyến khích học sinh tham gia các cuộc thi, đơn vị chủ công là Sở Khoa học và Công nghệ cũng đã chủ động hướng dẫn, tư vấn các tác giả hoàn thiện ý tưởng, vận động các nguồn lực trong và ngoài tỉnh hỗ trợ các tác giả. Đặc biệt, qua các năm, số lượng giải thưởng và giá trị giải thưởng ngày càng tăng. Nếu như những năm trước, giá trị giải nhất khoảng 5 triệu đồng thì năm 2019, giải nhất cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng là 6 triệu đồng cùng huy chương vàng; hội thi sáng tạo kỹ thuật lên đến 16 triệu đồng cùng cúp lưu niệm…

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, hướng dẫn, số lượng sản phẩm tham gia cuộc thi cũng như chất lượng ngày càng tăng lên. Chỉ tính riêng năm 2019, toàn tỉnh có 836 sản phẩm, giải pháp tham gia các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật. Trong đó, có 120 sản phẩm, giải pháp đoạt giải. Đặc biệt, sau mỗi cuộc thi ban tổ chức chọn các sản phẩm tham gia cuộc thi cấp quốc gia và đều đoạt giải.

Cụ thể như cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng và hội thi sáng tạo kỹ thuật từ năm 2016 đến nay, mỗi năm đều có từ 1 đến 3 sản phẩm, giải pháp đoạt giải tại cuộc thi cấp quốc gia; cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học quốc gia năm học 2016 – 2017 có 5 sản phẩm đoạt giải, năm học 2017 – 2018 và 2018 – 2019, mỗi năm có 3 sản phẩm đoạt giải. Sau các cuộc thi, nhiều dự án được ứng dụng vào thực tế đời sống sản xuất như: máy hái hồi, máy tách vỏ quả dẻ, bình thụ phấn cho hoa na…

Em Hoàng Văn Cường, học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Minh Phát, huyện Lộc Bình cho biết: Càng tham gia các cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật em càng có nhiều ý tưởng, tạo cho em niềm say mê nghiên cứu khoa học. Thời gian tới, em sẽ hiện thực hóa những ý tưởng của mình để tham gia các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật.

Ông Trần Hữu Đắc, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho biết: Thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền; kịp thời tuyên dương các tổ chức, cá nhân điển hình về sáng tạo kỹ thuật trong sản xuất và đời sống; nâng mức giải thưởng, nghiên cứu bổ sung các hình thức tuyên dương và quyền lợi cho tác giả nhằm khuyến khích các em tham gia các cuộc thi.  Đặc biệt, sở sẽ chuyển giao ứng dụng, hướng dẫn các thủ tục về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm có chất lượng. Đồng thời tăng cường vận động nguồn lực xã hội hóa trong việc tổ chức các cuộc thi, hội thi cũng như hỗ trợ tác giả hoàn thiện sản phẩm đạt giải, hỗ trợ chuyển giao ứng dụng vào thực tế.

Các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật là động lực để thanh thiếu niên, nhi đồng trên địa bàn tỉnh thực hiện ý tưởng cũng như ước mơ trở thành những nhà khoa học trong tương lai. Tin rằng thời gian tới, cuộc thi sẽ tiếp tục lan tỏa và thu hút đông đảo các em tham gia.