Phát triển hợp tác xã nông nghiệp ở các xã nông thôn mới: Còn nhiều bất cập

– Việc thành lập và duy trì hoạt động của các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp ở các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) đóng vai trò quan trọng trong việc đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân khu vực nông thôn. Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động của các HTX nông nghiệp tại các xã NTM trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn.

Khoảng 3 năm trở lại đây, trên địa bàn xã NTM Yên Phúc, huyện Văn Quan, số HTX nông nghiệp được thành lập mới khá nhiều. Cụ thể hiện nay, chỉ tính riêng trên địa bàn xã có 5 HTX nông nghiệp đăng ký hoạt động và là một trong những xã có nhiều HTX nông nghiệp đăng ký hoạt động nhất trên địa bàn huyện Văn Quan. Số lượng nhiều song chất lượng hoạt động của các HTX lại khá thấp khi chỉ có 2 HTX hoạt động ở mức trung bình và 3 HTX chưa có hoạt động hoặc chờ giải thể.

Sản xuất cao khô tại HTX cao khô Chợ Bãi, xã Yên Phúc, huyện Văn Quan

Lý giải về sự phát triển “èo uột” của các HTX, ông Triệu Văn Phương, Chủ tịch UBND xã Yên Phúc cho biết: Sau khi thành lập, một số HTX trên địa bàn xã loay hoay chưa biết lựa chọn, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh nào cho phù hợp dẫn tới có những HTX thành lập từ năm 2020 đến nay vẫn chưa có hoạt động gì. Khó khăn khác chính là thiếu vốn, điển hình như HTX Yên Thành. Mặc dù HTX đã lựa chọn cho mình mô hình chăn nuôi bò song do không bố trí đủ nguồn vốn để đầu tư xây dựng chuồng trại, con giống nên hiện nay, HTX đã ngừng hoạt động và chờ giải thể.

Tương tự Yên Phúc, tình hình hoạt động của các HTX nông nghiệp ở các xã NTM khác trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn. Ông Nguyễn Phúc Đạt, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Nguyên nhân dẫn tới các HTX hoạt động yếu kém hoặc tạm ngừng hoạt động là do năng lực của đội ngũ lãnh đạo HTX còn hạn chế; nhiều HTX chưa lựa chọn và xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh phù hợp; chưa chủ động trong việc tìm hiểu, nghiên cứu, tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Nhà nước; hoạt động sản xuất, kinh doanh còn manh mún; chưa chủ động trong việc tiếp cận thị trường…

Trước thực tế hoạt động còn nhiều khó khăn của các HTX nông nghiệp tại các xã NTM, trong những năm qua, các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực để hỗ trợ các HTX vượt qua khó khăn. Nổi bật như việc hỗ trợ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các HTX.

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các HTX nông nghiệp, giai đoạn 2018 – 2021, UBND tỉnh đã hỗ trợ đưa 23 trí thức trẻ có trình độ từ cao đẳng trở lên về làm việc tại các HTX nông nghiệp, trong đó tập trung chủ yếu ở các xã NTM. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức bình quân mỗi năm từ 8 đến 10 lớp tập huấn, nâng cao trình độ cho đội ngũ quản lý HTX…

Cùng với việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, các cấp, ngành liên quan còn có nhiều giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn về vốn, thị trường tiêu thụ sản phẩm, quảng bá sản phẩm cho các HTX. Trong giai đoạn 2018 – 2021, đã có 40 HTX ở các xã NTM được hỗ trợ tham gia dự án phát triển sản xuất thuộc chương trình xây dựng NTM với kinh phí 30 tỷ đồng; hỗ trợ 26 HTX vay vốn từ quỹ hỗ trợ phát triển HTX với số vốn 7,5 tỷ đồng; hỗ trợ 20 HTX xây dựng tem, nhãn, bao bì sản phẩm, tham gia quảng bá, giới thiệu sản phẩm…

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến tháng 12/2021, trên địa bàn tỉnh có 138 HTX nông nghiệp ở 65 xã đã đạt chuẩn NTM (các xã đã đạt chuẩn NTM từ năm 2020 trở về trước). Qua kiểm tra thực tế của cơ quan chuyên môn, trong số các HTX kể trên có 3 HTX hoạt động đạt hiệu quả tốt, 25 HTX hoạt động khá. Tuy nhiên, vẫn còn 43 HTX hoạt động trung bình, 9 HTX hoạt động yếu, 44 HTX tạm ngừng hoạt động, còn lại là các HTX mới thành lập chưa đủ điều kiện đánh giá.

Để tiếp tục khắc phục khó khăn, từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh nói chung, trong đó có các HTX tại các xã NTM, thời gian tới, các cấp, các ngành tiếp tục tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp quyết liệt, thiết thực hơn nữa.

Trong đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục phối hợp với các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thành phố tổ chức hội thảo chuyên đề bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các HTX; kiên quyết giải thể các HTX ngừng hoạt động; tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về Luật HTX năm 2012; tập trung tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ các HTX tiếp cận các chính sách ưu đãi phát triển nông nghiệp, HTX; đẩy mạnh liên kết giữa các HTX; hỗ trợ các HTX trong việc kết nối, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm…

Bên cạnh các chính sách hỗ trợ đã và đang được triển khai của Nhà nước, các HTX ở các xã NTM cần tiếp tục nỗ lực, quyết tâm để xây dựng mô hình sản xuất phù hợp, hiệu quả. Từ đó, không chỉ giúp các HTX từng bước vươn lên phát triển mà còn tạo chuyển biến rõ nét trong phát triển kinh tế của người dân ở các xã NTM.