Lân Đấy: Nỗi lo khai thác rừng trái phép

– Sâu thẳm trong khu vực núi đá thuộc khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên, huyện Bắc Sơn, tiếng cưa máy gầm rú, tiếng lộc cộc của những khúc gỗ được thả trôi từ lưng chừng núi xuống đã xé toang bầu không khí yên bình, tĩnh lặng của khu rừng. Gỗ to, gỗ nhỏ, gỗ già, gỗ non đủ các loại được đốn hạ chất thành đống ven con đường núi chênh vênh…

Tối cuối tháng 11, tiếng chuông báo tin nhắn điện thoại vang lên, một vài dòng tin ngắn gọn, đại ý: “Anh ơi, trong khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên đang có tình trạng khai thác gỗ trái phép, nếu không can thiệp kịp thời, em sợ chả mấy mà mất hết rừng”. Đọc xong dòng tin nhắn, tôi kiểm tra lại một số thông tin và nhanh chóng chuẩn bị đồ nghề cho chuyến công tác sớm vào ngày hôm sau.

Tìm vào Lân Đấy

Ngày cuối cùng của tháng 11/2023, những cơn mưa phùn lất phất buổi sớm kèm chút gió đông, tuy không quá lạnh nhưng cũng đủ làm buốt đôi bàn tay cầm lái xe máy đi hơn 100 km từ thành phố Lạng Sơn đến Lân Cà.

Thôn Lân Cà có hơn 60 hộ, trong đó chủ yếu là người dân tộc Dao. Khi biết tôi có ý định vào Lân Đấy, người dân cảnh báo: “Người lạ vào đấy rất khó. Thứ nhất chỉ có người bản địa vào được vì thấy người lạ, những người khai thác gỗ trong đó sẽ “soi” rất kỹ. Thứ hai là đường vào rất khó, quanh co, đèo dốc, đất đá lởm chởm rất khó đi”.

Cảnh báo là vậy, nhưng tôi vẫn quyết tâm vào bằng được. Quãng đường từ ngoài trung tâm thôn đến Lân Đấy gần 3 km. Đường đi khó, điện thoại không có sóng khiến cho hành trình vào Lân Đấy của tôi càng thêm khó. Đến khi lên đến con dốc cao thứ 2 của quãng đường, Lân Đấy dần hiện ra. Khác với sự yên tĩnh bên ngoài, vừa vào tới Lân Đấy tôi đã nghe ầm ào tiếng máy cắt cây phát ra từ những triền núi cheo leo, những thân, cành cây bị cắt thành khúc rồi thả rơi xuống chân núi.

Chưa hết choáng ngợp vì tiếng máy cắt, 2 người đàn ông đi trên 2 chiếc xe máy đang chở vài khúc gỗ đằng sau rú ga ầm ĩ để cố bò lên con dốc phía trước. Có vẻ như mấy anh chở gỗ vội vàng đi nên không quá để ý đến việc có người lạ đi vào. Thế nhưng sau khi đã đưa được những chuyến gỗ ra ngoài, họ đi xe không trở vào Lân Đấy và dừng xe lại ngay trước mặt tôi và hỏi: Đi đâu đấy?

Cây bị đốn hạ và cắt khúc tại khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên

Cố tỏ ra bình thản, tôi trả lời: “Em đi tìm cây thuốc, mấy anh ở ngoài kia bảo trong này có gốc gió, đi nửa buổi rồi chưa được gốc nào”. Câu trả lời có vẻ đúng “mật khẩu”, các anh không hỏi gì thêm và lao vèo vèo vào Lân Đấy. Dọc đường vào Lân Đấy, tôi bị “hỏi thăm” 3 lần như vậy.

Càng vào sâu trong Lân Đấy, tiếng máy cắt càng “rôm rả” hơn, tiếng lộc cộc của những khúc gỗ lăn vào nhau rơi từ sườn núi xuống càng to hơn và những cú rú ga xe máy vượt dốc càng “dữ dằn” hơn. Trong vai người đi tìm cây thuốc, tôi đếm sơ qua có đến 10 điểm tập kết gỗ dưới chân núi trong khu vực Lân Đấy. Gỗ được cắt hạ chủ yếu là loại gỗ tạp với đủ kích cỡ và cắt thành từng khúc dài gần 1 m, có khúc dài đến hơn 2 m, đường kính thân cây bị cắt từ 10-30 cm.

Gần 12 giờ trưa, tôi đã đến được những điểm cuối trong Lân Đấy. Những hình ảnh được ghi lại theo kiểu vụng trộm, vội vã cũng đã hoàn thành. Người dân khẳng định, việc khai thác gỗ trong khu vực Lân Đấy là trái phép. Vậy tại sao việc khai thác vẫn diễn ra công khai giữa ban ngày như vậy? Để trả lời câu hỏi, chúng tôi tìm đến chính quyền cơ sở và các cơ quan chức năng của huyện Bắc Sơn.

Có hay không việc khai thác trái phép?

Theo một số người dân trên địa bàn xã Trấn Yên, thời điểm này, một số hộ dân hay lên rừng lấy củi về phục vụ nhu cầu sinh hoạt cũng như chế biến thuốc lá. Tuy nhiên thực tế tại khu vực Lân Đấy cho thấy, những khúc gỗ được cắt gọn gàng, ngay ngắn chứ không hề có chuyện nhặt được những khúc gỗ vuông vắn còn tươi nguyên với số lượng lớn như vậy được. Bên cạnh đó, một số người dân còn phản ánh, ngoài vận chuyển bằng xe máy, một số trường hợp còn vận chuyển gỗ từ trong Lân Đấy ra ngoài bằng xe ô tô. Sự việc diễn ra từ những năm trước và tập trung cao điểm vào thời điểm cuối năm. Trước thực tế đó, chúng tôi đã tìm đến các cơ quan chức năng để tìm hiểu rõ sự việc.

Chiều 30/11/2023, khi được hỏi về việc khai thác gỗ ở khu vực thôn Lân Đấy, ông Phạm Bá Phương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Trấn Yên cho biết: Khoảng hơn 1 tháng trước, lực lượng chức năng đã xử lý một trường hợp khai thác, vận chuyển gỗ rừng trái phép (do đang có tranh chấp) trên địa bàn thôn Lân Cà, xã Trấn Yên để làm nhà và hiện nay trường hợp này đang tiếp tục chuyển cơ quan chức năng giải quyết, còn hiện nay xã chưa nắm được thông tin gì về việc khai thác gỗ tại Lân Đấy thuộc thôn Lân Cà.

Cũng ngay trong chiều 30/11/2023, sau khi được phóng viên cung cấp một số thông tin, hình ảnh liên quan đến việc khai thác gỗ tại khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên, ông Lộc Quang Hòa, Phó Chủ tịch UBND huyện Bắc Sơn cho biết sẽ chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nhanh chóng tìm hiểu cụ thể về sự việc. Ngay sau đó, các lực lượng chức năng trên địa bàn đã tiến hành kiểm tra, xác minh làm rõ thông tin và có những kết quả bước đầu.

Cụ thể, ngày 4/12/2023, chúng tôi đã có buổi làm việc với lãnh đạo Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Sơn. Ông Cao Xuân Cường, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Sơn cho biết: Ngay sau khi tiếp nhận được thông tin về tình trạng khai thác rừng tại khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên vào chiều 30/11/2023, đơn vị đã cử cán bộ phối hợp với một số lực lượng trên địa bàn xã Trấn Yên đến kiểm tra hiện trạng khu vực khai thác rừng tại khu vực này.

Lực lượng kiểm lâm kiểm đếm gỗ thu giữ trong khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà

Qua kiểm tra tại hiện trường, lực lượng chức năng ghi nhận có hiện tượng khai thác, tập kết cây gỗ tạp, củi đã được cắt khúc. Khu vực Lân Đấy có quy hoạch 2 loại rừng gồm rừng phòng hộ và rừng sản xuất. Qua nắm bắt thực tế, lực lượng chức năng xác định việc khai thác rừng ở khu vực Lân Đấy là sai quy định và tiến hành thu giữ, vận chuyển số gỗ, củi (gồm cả cây tươi và khô) bị cắt hạ từ hiện trường về Hạt Kiểm lâm huyện Bắc Sơn để đo đạc, xác định khối lượng cụ thể.

Thời gian tới, lực lượng kiểm lâm tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra tổng thể toàn bộ khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà để xác định mức độ thiệt hại cụ thể, đồng thời điều tra, xác minh trường hợp vi phạm để xử lý theo quy định của pháp luật; tiếp tục tuyên truyền, tăng cường công tác kiểm tra, tuần rừng vào thời kỳ cao điểm những tháng cuối năm để hạn chế tới mức thấp nhất tình trạng xâm hại đến rừng.

Như vậy, việc khai thác rừng tại khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên là sai quy định và hiện lực lượng chức năng tiếp tục tìm hiểu, điều tra, làm rõ. Qua tìm hiểu được biết, thời điểm này, bà con thường lên rừng khai thác củi để phục vụ việc sinh hoạt, sản xuất. Chính vì vậy để giữ rừng, cùng với sự vào cuộc của lực lượng chức năng, người dân cũng nên nêu cao vai trò, trách nhiệm của mình trong công tác bảo vệ rừng, tránh vi phạm các quy định về bảo vệ rừng.

Các loại cây được khai thác và cắt khúc được tập kết tại khu vực Lân Đấy, thôn Lân Cà, xã Trấn Yên