Hướng tới bao phủ 100% thẻ BHYT với bệnh nhân điều trị ARV

Trong khi các quỹ viện trợ thuốc ARV điều trị HIV ngày càng hạn hẹp, thì việc tiến tới bao phủ 100% thẻ BHYT cho người mắc HIV là câu chuyện cấp thiết để bảo đảm người bệnh không gián đoạn trong điều trị HIV.

Để đạt mục tiêu 100% người mắc HIV có thẻ BHYT, ông Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS cho biết, đây là hành trình khá gian nan đòi hỏi sự vào cuộc tích cực của các địa phương.

Độ bao phủ BHYT tăng chưa bền vững

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, đến tháng 3-2018, cả nước có 126.659 người nhiễm HIV đang điều trị ARV. Hiện có 423 cơ sở điều trị (có 41 cơ sở điều trị kết nối với trại giam, trung tâm 06 và cơ sở khác). Trong đó có 358/423 cơ sở điều trị ký được hợp đồng với cơ quan BHXH (84,6%); 319/423 cơ sở điều trị đang thực hiện khám, chữa bệnh BHYT cho người nhiễm HIV (75,4%). Còn 18 tỉnh/thành phố với 65 cơ sở điều trị chưa hoàn thành kiện toàn.

Tỷ lệ bao phủ BHYT trong bệnh nhân điều trị ARV tăng lên rõ rệt trong thời gian qua, từ 50% vào năm 2016, lên tới 82% năm 2017 và đạt 83% vào tháng 3-2018.

Tuy nhiên, theo ông Hoàng Đình Cảnh, độ bao phủ BHYT tăng chưa ổn định và bền vững. Hiện nay, tỷ lệ bao phủ BHYT y tế chung tại 63 tỉnh/thành phố đạt 83.4%, trong đó có năm tỉnh, thành phố đạt 100% là Hà Nam, Cao Bằng, Bắc cạn, Lạng Sơn, Cà Mau; 30 tỉnh có độ bao phủ trên 90%; năm tỉnh thành phố đạt dưới 70% gồm Đồng Nai, Quảng Trị, Thanh Hóa, Bình Thuận, Bến Tre. Tuy nhiên, có một số tỉnh có độ bao phủ giảm đáng kể như Quảng Ninh, Đồng Nai.

“Tỷ lệ bao phủ chưa ổn định là do một số nơi, thẻ của người bệnh hết hạn hoặc đang chờ cấp thẻ mới. Bên cạnh đó, cũng có nhiều thách thức đối với công tác bao phủ thẻ BHYT bởi vì thực tế, có nhiều bệnh nhân không có giấy tờ tùy thân; bệnh nhân ngoại tỉnh, di chuyển liên tục không đủ thời gian để làm đăng ký tạm trú hay người nhiễm HIV cố tình giấu danh tính”, ông Cảnh nói.

Hướng tới mục tiêu bao phủ 100% thẻ BHYT cho người mắc HIV

Trước thực trạng các nguồn tài trợ thuốc ARV điều trị HIV đang giảm theo từng năm, và các quỹ PEPFAR và quỹ toàn cầu chuyển sang hỗ trợ về mặt kỹ thuật thì việc chuyển các bệnh nhân mắc HIV sang điều trị bằng nguồn thuốc từ quỹ BHYT có giá trị bền vững trong việc không bị gián đoạn điều trị với những người này. Hiện nay, mới có 27/63 tỉnh, thành phố hỗ trợ người mắc HIV mua thẻ BHYT với 11,075 thẻ BHYT. 11 tỉnh có quyết định hỗ trợ đồng chi trả thuốc ARV với 3,2 tỷ đồng.

Mục tiêu mà tới đây Việt Nam đặt ra phải đạt được là 100% người nhiễm HIV/AIDS có thẻ BHYT vào năm 2018. Đến năm 2019, có 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT và 100% người nhiễm HIV được hỗ trợ đồng chi trả thuốc ARV.

Ông Hoàng Đình Cảnh phân tích, người nhiễm HIV chủ yếu là nhóm thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo, khó khăn. Do đó, nếu không tham gia BHYT thì bệnh nhân không có khả năng thanh toán dẫn đến bỏ điều trị, kháng thuốc và thất bại điều trị, bệnh nhân sẽ phải chuyển sang các phác đồ đắt tiền hơn, đồng thời làm gia tăng sự lây nhiễm HIV cho cộng đồng. Điều trị ARV là điều trị liên tục và suốt đời nên việc tham gia BHYT giúp họ có nguồn lực tài chính bền vững cho việc duy trì điều trị.

Do đó, để bảo đảm đạt mục tiêu bao phủ 100% thẻ BHYT với người mắc HIV, các cơ sở y tế cần hoàn thành kiện toàn đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh HIV qua BHYT, đưa danh mục thuốc ARV vào danh mục thuốc khám, chữa bệnh BHYT. Đối với các tỉnh/thành hiện đang nhận nguồn thuốc viện trợ cần sớm thông báo cho người bệnh về thời điểm dừng nhận thuốc viện trợ; tư vấn, hỗ trợ người bệnh tham gia BHYT và sử dụng được thẻ BHYT.

“Các tỉnh/thành cần tăng cường tuyên truyền tư vấn người nhiễm HIV tự tham gia BHYT; tạo điều kiện người nhiễm HIV không phải mua thẻ BHYT cùng thời điểm với tất cả thành viên hộ gia đình. Bên cạnh đó, cần phải tiếp tục rà soát người nhiễm HIV cần hỗ trợ mua thẻ BHYT và bảo đảm ngân sách địa phương hỗ trợ mua thẻ BHYT cho người nhiễm HIV. Với người nhiễm HIV không muốn sử dụng BHYT phải có cơ chế chính sách hỗ trợ để họ có thể tiếp cận dịch vụ điều trị thuốc kháng HIV”, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS đề nghị.