Hoạt động nghiên cứu khoa học trong trường học

(LSO) – Qua mỗi năm học, hoạt động nghiên cứu khoa học và sáng tạo khoa học kỹ thuật trong nhà trường ngày càng phổ biến, trở thành sân chơi trí tuệ, bổ ích, thu hút đông đảo học sinh, giáo viên tham gia.

Sản phẩm guồng bơm nước tăng áp của học sinh Trường THPT Ba Sơn, huyện Cao Lộc

Ông Hoàng Quốc Tuấn, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: Để tạo điều kiện tốt nhất cho công tác nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật, ngành giáo dục tỉnh thường xuyên quan tâm triển khai các cuộc thi khoa học kỹ thuật; tuyên truyền rộng rãi về mục đích, ý nghĩa, nội dung các cuộc thi, hội thi đến giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh và cộng đồng xã hội, từ đó nâng cao nhận thức về hoạt động nghiên cứu, sáng tạo khoa học trong nhà trường, thu hút sự tham gia nghiên cứu, sáng tạo đề tài, dự án của đông đảo cán bộ, giáo viên và học sinh. Trong đó, nhiều đề tài khoa học được đánh giá cao, cụ thể từ đầu năm 2018 đến nay, toàn ngành có 837 sáng kiến được hội đồng khoa học ngành tổ chức thẩm định, đánh giá, xếp loại. Kết quả cụ thể: 36 sáng kiến xếp loại tốt  tăng 2,2 % so với năm 2017; loại khá có 313 sáng kiến (chiếm 37,40%).

Có thể kể đến như, hưởng ứng phát động cuộc thi sáng kiến vì cộng đồng lần 2 do Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản, Bộ Khoa học và Công nghệ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phát động. Qua phát động, toàn ngành có 41 sáng kiến dự án của giáo viên các trường khối trung học và trung tâm giáo dục thường xuyên tham gia dự thi. Trong đó, có 20 dự án thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật; 21 dự án thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và hành vi.

Đặc biệt đối với các cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật dành cho học sinh, đã thu hút một lượng lớn các đề tài, dự án tham gia. Được biết, từ đầu năm 2018 đến nay, đối với cuộc thi ở khối các trường THPT và các phòng giáo dục và đào tạo có tổng số 554 dự án. Trong đó khối phòng giáo dục có 282 dự án; khối THPT có 272 dự án. Đối với các cuộc thi cấp tỉnh đã có 124 dự án dự thi, tăng 9 dự án so với năm 2017, gồm: 41 dự án thuộc nhóm Vật lý  – Kỹ thuật – Tin học (tăng 3 dự án); 46  dự án thuộc lĩnh vực khoa học xã hội – hành vi (tăng 6 dự án); 37 dự án thuộc nhóm lĩnh vực Sinh, Hóa. Kết quả có 97/124 dự án đạt giải (tăng 16 giải so với năm 2017, trong đó 4 giải nhất, 4 giải nhì, 23 giải ba và 66 giải khuyến khích). Thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia, kết quả 3/6 sản phẩm dự thi đạt giải (1 giải nhì, 1 giải ba và 1 giải tư).

Các đề tài, sản phẩm tham dự độc đáo, mang tính sáng tạo, gần gũi và tính ứng dụng cao, như: sản phẩm chiết suất tinh dầu vỏ quýt của học sinh Trường THPT Vũ Lễ, huyện Bắc Sơn; máy tách ngô của học sinh Trường THPT Lương Văn Tri, huyện Văn Quan. Hay các sản phẩm mô hình ứng dụng trồng rau thủy canh; máy thái hành và các loại củ gia vị… là những sản phẩm thể hiện tư duy nghiên cứu khoa học xuất phát từ sự quan sát các hiện tượng, vấn đề xảy ra trong cuộc sống được học sinh tìm tòi nghiên cứu, vận dụng lý thuyết của các môn học trong nhà trường để đi tìm lời giải cho các hiện tượng, vấn đề đó.

Xuất phát từ ý tưởng muốn giúp đỡ bố mẹ và những người dân trên địa bàn khắc phục tình trạng thiếu nước tưới tiêu, hai em: Lộc Thị Phương, học sinh lớp 12A và Hoàng Thị Minh Thúy, lớp 12D, Trường THPT Ba Sơn, huyện Cao Lộc đã có sáng kiến chế tạo guồng bơm nước tăng áp, sử dụng sức nước để đưa nước lên cao phục vụ tưới tiêu. Qua đó, được thầy cô nhà trường hướng dẫn về kỹ thuật, các em đã sử dụng các vật liệu sẵn có để hoàn thiện sản phẩm. Sản phẩm đã được đánh giá cao về mặt ứng dụng.

Tuy nhiên hiện nay, số đề tài nghiên cứu đối với giáo viên chỉ dừng lại ở phạm vi hẹp là sáng kiến kinh nghiệm hay nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng phục vụ cho công tác giảng dạy. Chất lượng nghiên cứu của học sinh còn hạn chế. Bởi vậy thời gian tới, ngành giáo dục tỉnh tiếp tục quan tâm bồi dưỡng phương pháp, kỹ năng nghiên cứu khoa học; tạo điều kiện, khuyến khích cho học sinh, giáo viên tham gia hội nghị, hội thảo khoa học và triển khai áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn. Từ đó, nhằm phát hiện các tài năng, là cơ sở xây dựng và phát triển đội ngũ nhân lực chất lượng cao cho xã hội.