Phòng, chống bệnh tăng huyết áp: Phát hiện sớm, tránh biến chứng

– Để phòng, chống bệnh tăng huyết áp, những năm qua, ngành y tế tỉnh đã chủ động triển khai các biện pháp để phát hiện sớm bệnh nhân tăng huyết áp trong cộng đồng dân cư. Từ đó nâng cao hiệu quả quản lý, điều trị bệnh, góp phần thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Cán bộ Trung tâm Y tế huyện Hữu Lũng kiểm tra huyết áp cho bệnh nhân

Tăng huyết áp (còn gọi là cao huyết áp) là trạng thái máu lưu thông với áp lực tăng liên tục. Một người được xác định là tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu từ 140mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90mmHg trở lên. Như vậy, nếu con số huyết áp là 150/80, 130/100 hoặc 150/90 mmHg… sau nhiều lần đo thì đều gọi là tăng huyết áp. Theo Tổ chức Y tế thế giới, tăng huyết áp là một bệnh lý phổ biến, nguy hiểm, còn được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì bệnh này thường không có biểu hiện hay triệu chứng cảnh báo trước và có khả năng để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng như: tai biến mạch máu não, các bệnh tim mạch khác.

  Đo huyết áp thường xuyên giúp sớm phát hiện tăng huyết áp

Bác sĩ Dương Thị Vinh, Trưởng Khoa Phòng, chống bệnh không lây nhiễm – Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Việc đo kiểm tra huyết áp thường xuyên là cách đơn giản nhất, duy nhất để sớm phát hiện tăng huyết áp. Do đó, chúng tôi đã phối hợp với các trung tâm y tế, trạm y tế xã tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cộng đồng để dự phòng tăng huyết áp. Đồng thời, chủ động triển khai khám sàng lọc, đo huyết áp, phát hiện sớm, dự phòng cho người nguy cơ cao và quản lý điều trị cho người mắc tăng huyết áp, đồng thời tư vấn, hướng dẫn để người bệnh biết tuân thủ điều trị và chăm sóc tại nhà.

Để người dân nhận thức được sự nguy hiểm của bệnh tăng huyết áp cũng như các biện pháp kiểm soát, phòng, chống, Sở Y tế đã in, cấp phát tài liệu truyền thông phù hợp với phương thức truyền thông và các nhóm đối tượng. Đồng thời, triển khai các chương trình, chiến dịch truyền thông thay đổi hành vi của người dân, tập trung cao điểm vào Ngày Phòng, chống tăng huyết áp thế giới (17/5). Bình quân mỗi năm, các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh đã tổ chức và phối hợp tổ chức truyền thông, giáo dục sức khỏe cho khoảng 30.000 người; tuyên truyền trên loa truyền thanh của các xã, phường, thị trấn được trên 500 lượt; cấp phát trên 5.500 tờ rơi tuyên truyền.

Mỗi khi bệnh nhân đến khám  sức khỏe, tiêm phòng tại các cơ sở y tế sẽ được đo huyết áp, hướng dẫn điền vào phiếu đánh giá nguy cơ để phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp. Từ đó lập hồ sơ quản lý, điều trị để đưa về mức huyết áp mục tiêu (140/90 mmHg). Tính riêng từ năm 2022 đến nay, toàn tỉnh đã có hơn 23.159 người được khám sàng lọc, đo huyết áp, trong đó có 2.484 người phát hiện bệnh tăng huyết áp.

Chị Hoàng Thị Hương, xã Yên Thịnh, huyện Hữu Lũng cho biết: Tháng 12/2022, tôi đến Trạm Y tế xã tiêm phòng COVID-19 và được các bác sĩ khám, sàng lọc bệnh tăng huyết áp. Lúc đó, phát hiện huyết áp của tôi ở mức 150/90 mmHg, cán bộ y tế đã phát thuốc, hướng dẫn tôi chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý. Nhờ tuân thủ đúng quy trình điều trị, đến nay, huyết áp của tôi đã ổn định.

  Điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm

Cùng với chủ động phát hiện, ngành y tế đã triển khai mô hình “Quản lý bệnh nhân tăng huyết áp tại các trạm y tế tuyến xã, thị trấn” nhằm tăng cơ hội tiếp cận của người dân với các dịch vụ, phương pháp điều trị bệnh tăng huyết áp. Hồ sơ, bệnh án, công tác khám định kỳ hay cấp phát thuốc đều được thực hiện tại y tế cơ sở đã tạo điều kiện cho các bệnh nhân được chăm sóc, kiểm tra sức khỏe thường xuyên hơn. Đặc biệt, thông qua công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu tại các cơ sở y tế, nhiều trường hợp bệnh nhân tăng huyết áp được phát hiện và được quản lý, theo dõi thường xuyên hơn.

Bác sĩ Dương Thị Huệ, Phó trưởng Khoa Kiểm soát bệnh tật, HIV/AIDS, an toàn thực phẩm, y tế công cộng và Dinh dưỡng, Trung tâm Y tế huyện Bắc Sơn cho biết: Trên địa bàn huyện Bắc Sơn có Trung tâm Y tế huyện và 18/18 trạm y tế xã, thị trấn thực hiện quản lý bệnh nhân tăng huyết áp tại đơn vị. Từ năm 2022 đến nay, qua đo huyết áp, khám sàng lọc, các cơ sở đã phát hiện mới 662 bệnh nhân, nâng tổng số bệnh nhân quản lý điều trị lên 3.392 người. Nhờ phát hiện sớm, điều trị tốt, số bệnh nhân đạt huyết áp mục tiêu (140/90 mmHg) ngày càng tăng. Đến đầu tháng 5/2023, huyện có 1.803 người đạt huyết áp mục tiêu.

Cùng với huyện Bắc Sơn, 100% huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh đều thực hiện quản lý bệnh nhân tăng huyết áp từ cơ sở. Việc quản lý bệnh nhân tăng huyết áp tại tuyến cơ sở đã tạo điều kiện cho những bệnh nhân được tiếp cận, sử dụng các loại thuốc điều trị, duy trì huyết áp; được khám sức khỏe định kỳ hằng tháng và được tư vấn về chế độ dinh dưỡng hợp lý. Ngoài ra, mô hình đã giúp người bệnh tiết kiệm được thời gian, chi phí khám chữa bệnh.

Với những nỗ lực của ngành y tế, chất lượng công tác phòng, chống bệnh tăng huyết áp trên địa bàn tỉnh được nâng cao với tỷ lệ phát hiện và tỷ lệ bệnh nhân tăng huyết áp được lập hồ sơ quản lý tại các cơ sở y tế ngày càng tăng. Năm 2022, tỷ lệ phát hiện bệnh nhân tăng huyết áp đạt 43% (tăng 8,8% so với năm 2020); tỷ lệ quản lý đạt 67% (tăng 9% so với năm 2020). Hiện nay, toàn tỉnh có 21.894 bệnh nhân được quản lý, có hồ sơ bệnh án đầy đủ, được cấp phát thuốc và khám sức khỏe định kỳ hằng tháng, trong đó có 9.219 bệnh nhân đạt huyết áp mục tiêu (140/90 mmHg).

Để đo huyết áp, người được đo cần được nghỉ khoảng 5 phút trước khi đo; không sử dụng các chất kích thích trước đó 2 giờ như rượu, thuốc lá, cà phê…; không dùng thuốc cường giao cảm như 1 số thuốc nhỏ mũi… Khi thấy xuất hiện các triệu chứng sau thì nên đo huyết áp, đó là: nhức đầu thường là sau gáy; xây xẩm, hồi hộp, dễ mệt, bất lực ở nam giới, mờ mắt, dễ toát mồ hôi, yếu nửa người hay một chi, đau ngực, khó thở, tiểu nhiều, dễ xúc động, tăng cân… Với người lớn, dù trong người thấy bình thường nhưng cũng cần kiểm tra định kỳ số đo huyết áp.