Quản lý công trình cấp nước sinh hoạt ở Nà Lái: Cách làm cần được nhân rộng

– Đưa vào khai thác sử dụng từ năm 2007, đến nay, công trình cấp nước sinh hoạt cho người dân tại thôn Nà Lái, xã Minh Hiệp, huyện Lộc Bình vẫn sử dụng hiệu quả dù đã 15 năm.

Trước năm 2007, người dân tại thôn Nà Lái phải tự đầu tư để lắp đặt vòi dẫn nước từ khe núi cách khu dân cư khoảng 2 km về sử dụng. Tuy nhiên, do sử dụng loại vòi nhỏ, chất lượng thấp nên thường xuyên phải thay thế, gây tốn kém. Đồng thời, lượng nước chảy về cũng rất ít.

Công trình cấp nước sinh hoạt tại thôn Nà Lái thường xuyên được người dân kiểm tra

Năm 2007, từ nguồn ngân sách Nhà nước, thôn Nà Lái đã được đầu tư xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt để phục vụ người dân trong thôn. Công trình có quy mô 2 bể chứa nước với dung tích 20 m3/bể và tổng chiều dài đường ống dẫn nước 1,7 km. Công trình được hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng cuối năm 2007, đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt cho 37/63 hộ dân trong thôn.

Theo ông Hoàng Văn Bộ, Trưởng thôn Nà Lái, hệ thống trên đưa nước từ bể nguồn đến bể cuối rồi mới phân phối đến các hộ. Khi mới đi vào sử dụng, một số hộ đã tự ý đấu nối vào vòi dẫn chính để đưa nước về gia đình. Thôn đã tổ chức kiểm điểm các hộ trên trước toàn thôn và yêu cầu khắc phục. Đặc biệt, trường hợp vi phạm nặng sẽ bị xử lý theo quy ước thôn. Với những hình thức xử lý mang tính răn đe cao, các hộ trên đều đã nghiêm túc khắc phục hệ thống và cam kết không tái phạm.

Nhớ lại giai đoạn đầu khi công trình mới đưa vào sử dụng năm 2007, ông Lương Văn Huyến, người dân tại thôn cho biết: Sau một thời gian đưa vào sử dụng, một số van xả nước đã có dấu hiệu cũ, mòn và có nguy cơ hỏng hóc. Đồng thời, do không có người phụ trách công tác quản lý, lượng nước từ bể chứa tại nguồn chảy về rất thất thường. Trước thực tế đó, đến năm 2010, các hộ sử dụng nước đã bầu ra 1 người phụ trách rà soát hệ thống và điều tiết lượng nước hằng ngày.

Sau khi bầu ra người phụ trách quản lý vận hành công trình trên, các hộ sử dụng nước từ công trình đã tự nguyện đóng góp quỹ để duy trì kinh phí cho việc vận hành, bảo quản hệ thống với mức 40.000 đồng/hộ/năm. Ông Ngô Văn Tương, người phụ trách quỹ, cũng là người phụ trách vận hành công trình chia sẻ: Số tiền quỹ tuy rất nhỏ nhưng cũng đã đáp ứng nhu cầu thay thế van xả, nắp bể khi hỏng hóc hằng năm.

Hiện nay, không chỉ riêng các hộ sử dụng nước từ công trình đóng góp quỹ, khi có sự cố lớn, toàn bộ người dân trong thôn (kể cả các hộ không sử dụng) sẽ cùng góp ngày công, hỗ trợ tiền để khắc phục. Đơn cử, trong đợt mưa lớn ngày 9/5/2022 vừa qua, một phần đất sạt lở đã vùi lấp bể chứa đầu nguồn và gây tắc nghẽn nước. Trước tình hình đó, các hộ đã chung sức đóng góp ngày công để sửa chữa.

Để đảm bảo công trình được bảo quản tốt, những năm gần đây, thôn đã lập nhóm zalo với thành viên là đại diện của các hộ sử dụng nước từ công trình. Nhờ trao đổi thông tin thường xuyên, các sự cố như: rò rỉ nước tại bể; tắc nghẽn vòi do cặn… được người dân khắc phục kịp thời. Hằng năm, các hộ trên tổ chức ra quân dọn dẹp vệ sinh các bể chứa (2 – 3 lần/năm). Đồng thời, thực hiện gia cố hệ thống vòi dẫn vào mùa mưa bão.

Trưởng thôn Hoàng Văn Bộ cho biết thêm: Vào mùa khô, lượng nước tại bể đầu nguồn rất ít. Do đó, tại các buổi họp thôn, chúng tôi đề nghị các hộ sử dụng tiết kiệm nước. Đồng thời, phân công các hộ ở gần hệ thống vòi dẫn, bể chứa thường xuyên kiểm tra mức độ an toàn, báo cáo kịp thời khi có sự cố để cùng nhau khắc phục.

Được biết, do đã sử dụng trong thời gian rất dài, năm 2021, công trình cấp nước tại thôn Nà Lái tiếp tục được huyện quan tâm và đầu tư 20 triệu đồng từ ngân sách để đáp ứng việc duy tu, bảo dưỡng toàn hệ thống. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng công trình. Số tiền trên hiện đã được sử dụng 50% để gia cố bể chứa. Số còn lại được các hộ thống nhất gửi tiết kiệm ngân hàng, phục vụ cho việc duy tu, bảo dưỡng sau này khi có sự cố.

Ông Vi Văn Tô, Chủ tịch UBND xã Minh Hiệp cho biết: Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi sát sao việc thực hiện công tác sử dụng, bảo quản công trình cấp nước sinh hoạt trên. Đồng thời, xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn ngân sách đã được đầu tư để gia cố, tu sửa các bể chứa nước (do hiện nay đã có nguy cơ rò rỉ) và cùng người dân tổ chức triển khai.

“Những năm qua, không ít công trình cấp nước sinh hoạt trên địa bàn huyện dù mới đi vào hoạt động một thời gian ngắn nhưng đã xuống cấp và không thể sử dụng do bảo quản không tốt. Tuy nhiên, công trình tại thôn Nà Lái, xã Minh Hiệp vẫn hoạt động rất hiệu quả dù đã sau 15 năm sử dụng. Đây là một trong những thôn điển hình của huyện trong thực hiện công tác bảo quản, sử dụng công trình cấp nước sinh hoạt. Cách làm của người dân thôn Nà Lái rất cần được nhân rộng” Ông Vi Văn Thắng, Trưởng Phòng Kinh tế Hạ tầng huyện Lộc Bình