Giáo dục thiếu nhi phân loại rác thải tại nguồn thông qua ngôi nhà kế hoạch nhỏ

– Mô hình Ngôi nhà kế hoạch nhỏ được triển khai tại các liên đội trường từ năm học 2020 – 2021 không chỉ tạo ra nguồn quỹ để triển khai hoạt động Đội mà thông qua mô hình còn giáo dục thiếu niên, nhi đồng ý thức phân loại rác thải tại nguồn, bảo vệ môi trường sống, tận dụng rác thải để tạo ra những sản phẩm có ích.

Mỗi khi nhà trường tổ chức tổng vệ sinh hoặc sau giờ học, rác thải được học sinh Trường Tiểu học xã Nhật Tiến, huyện Hữu Lũng thu gom và phân loại. Lá cây được đưa về một góc vườn trường để tự phân hủy tạo thành phân bón tự nhiên; vỏ chai, vỏ lon, giấy được nhặt ra để riêng; túi nilon, rác thải… không thể tái chế, khó phân hủy thì cho vào thùng rác. Những loại rác thải có thể tái chế được, các em học sinh gom vào Ngôi nhà kế hoạch nhỏ của liên đội được bố trí ngay tại sân trường. Khi được khối lượng lớn, liên đội sẽ bán để gây quỹ.

Đội viên Liên đội Trường Tiểu học xã Nhật Tiến, huyện Hữu Lũng thu gom rác thải có thể tái chế

Cô Lương Thị Nhung, Tổng phụ trách Liên đội Trường Tiểu học xã Nhật Tiến cho biết: Mô hình Ngôi nhà kế hoạch nhỏ đã mang lại hiệu quả thiết thực trong việc phát huy tinh thần “tuổi nhỏ, làm việc nhỏ”. Tuy mới đưa vào sử dụng từ đầu năm học 2022 – 2023 song mô hình đã thu được hàng trăm vỏ chai nhựa, vỏ lon, giấy vụn.

Trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, Trường THCS Hoàng Văn Thụ cũng thu được hàng chục kilogram giấy, vỏ chai mỗi tháng từ triển khai mô hình Ngôi nhà kế hoạch nhỏ. Để thu được số lượng rác tái chế như vậy các em đã chủ động tham gia phân loại rác tại nhà. Theo đó, những loại rác có thể tái chế được nhặt riêng và vệ sinh sạch sẽ để mang đến trường góp vào Ngôi nhà kế hoạch nhỏ. Những loại rác hiện chưa có công nghệ tái chế (pin, lọ thủy tinh…) hay rác thải hữu cơ (vỏ hoa quả, gốc rau, đồ ăn thừa…) được các em phân loại trong những túi khác nhau trước khi bỏ vào thùng chứa rác.

Chị Lê Thùy Dung, Phó Bí thư Tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội tỉnh cho biết: Mô hình Ngôi nhà kế hoạch nhỏ được Hội đồng Đội tỉnh triển khai nhằm giáo dục đội viên, thiếu niên, nhi đồng về về những hậu quả của ô nhiễm môi trường, tác hại của rác thải nhựa, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường; hạn chế tình trạng vứt rác bừa bãi, chủ động phân loại rác tại nguồn. Triển khai mô hình, Hội đồng Đội tỉnh đã hướng dẫn các liên đội xây dựng Ngôi nhà kế hoạch nhỏ và triển khai các hoạt động thu hút đội viên tham gia.

Ngôi nhà kế hoạch nhỏ được thiết kế bằng tôn, khung sắt, có mái che. Mỗi ngôi nhà được thiết kế từ 1 đến 3 ngăn để thu gom và phân loại rác. Sau mỗi buổi học hoặc giờ lao động tổng vệ sinh trường, lớp, học sinh thu gom giấy vụn, chai nhựa để đưa vào Nhà kế hoạch nhỏ. Giáo viên Tổng phụ trách sẽ theo dõi, hằng tháng tổ chức tổng kết, bán đưa vào quỹ kế hoạch nhỏ. Số tiền thu được từ mô hình này liên đội quản lý và sử dụng để thực hiện công trình măng non, trang bị trống đội, hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn… Để mô hình phát huy hiểu quả, tại các buổi sinh hoạt liên chi đội, giáo viên tổng phụ trách đã hướng dẫn đội viên, thiếu nhi cách phân loại rác thải, cách xử lý các loại rác thải trong đời sống hằng ngày; tổ chức các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật từ vật liệu tái chế; sử dụng rác thải, chai nhựa làm gạch sinh thái để xây dựng các công trình trong trường… Bên cạnh việc thu gom rác có thể tái chế trong khuôn viên trường, giáo viên tổng phụ trách hướng dẫn khuyến khích các em phân loại rác tại nhà, thu gom rác có thể tái chế lúc đi đường để tăng hiệu quả mô hình, đồng thời giúp cảnh quan môi trường sạch, đẹp hơn. Sau một thời gian triển khai, mô hình  đã góp phần giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường, đặc biệt là nhận biết rác có thể tái chế, từ đó phân loại ngay tại nguồn, góp phần làm giảm áp lực xử lý rác thải cho nhân viên vệ sinh môi trường.

Em Chu Gia Linh, học sinh lớp 4, Trường Tiểu học xã Kiên Mộc, huyện Đình Lập cho biết: Mỗi khi uống sữa, nước ngọt hay trong nhà có vỏ chai, em đều lấy nước sạch tráng qua rồi cất gọn. Khi gom được nhiều, em mang đến trường góp vào mô hình Ngôi nhà kế hoạch nhỏ để gây quỹ giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn.

Năm học 2020 – 2021, mô hình Ngôi nhà kế hoạch nhỏ chỉ được triển khai ở hơn 20% số liên đội, đến nay mô hình đã được triển khai tại 402/402 liên đội với số tiền làm lợi hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Từ mô hình này, đội viên, thiếu niên, nhi đồng được giáo dục ý thức phân loại rác thải tại nguồn, không vứt rác bừa bãi, có trách nghiệm đối với môi trường, đồng thời cũng khuyến khích các em thực hành tiết kiệm, nêu cao tinh thần tương thân, tương ái.