Sàng lọc sơ sinh: Lộc Bình quyết duy trì thành quả

– Từ cuối năm 2016 đến nay, Trung tâm Y tế (TTYT) huyện Lộc Bình đã tích cực triển khai thực hiện sàng lọc sơ sinh (SLSS) xã hội hóa để phát hiện, can thiệp sớm các bệnh rối loạn bẩm sinh liên quan đến nội tiết – chuyển hóa – di truyền thường gặp ở trẻ sơ sinh. Mô hình này đã mang lại những hiệu quả thiết thực góp phần hạ thấp tỷ lệ dị tật bẩm sinh ở trẻ, giúp điều trị kịp thời, tránh phát sinh biến chứng, góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Chị Lộc Thị Minh, trú tại thôn Bản Quyến, xã Tú Đoạn, huyện Lộc Bình cho biết: Tôi sinh bé đầu tiên vào đầu năm 2016, khi đó chưa có gói SLSS xã hội hóa, nhưng đợt sinh bé thứ 2, sau khi được các y, bác sĩ tuyên truyền, tôi đã quyết định đăng ký gói SLSS 8 bệnh + các bệnh Hemoglobin để con được xét nghiệm sàng lọc. Chỉ mất vài trăm nghìn đồng nhưng thông qua đó, tôi và gia đình có thể phát hiện sớm cũng như can thiệp kịp thời nếu như con chẳng may mắc bệnh, tật.

Cán bộ TTYT huyện Lộc Bình tiến hành lấy máu gót chân của trẻ

Ngoài chị Minh, rất nhiều sản phụ khác sinh con tại TTYT huyện đăng ký gói SLSS. Qua tìm hiểu được biết, hiện tại TTYT huyện Lộc Bình có 7 gói xét nghiệm SLSS gồm: Gói cơ bản 8 bệnh; gói 8 bệnh + các bệnh Hemoglobin; gói 68 bệnh; gói 73 bệnh; gói 77 bệnh và gói cao cấp babygene. Hầu hết các sản phụ đều sử dụng gói SLSS 8 bệnh + các bệnh Hemoglobin vì đây là gói xét nghiệm được 8 bệnh cơ bản như: thiếu men G6PD; suy giáp bẩm sinh; bệnh lý liên quan đến chức năng tuyến giáp; thiếu máu hồng cầu hình liềm; Alpha Thalassemia…

Theo thống kê của Phòng Dân số, TTYT huyện, từ năm 2020 đến nay, toàn huyện có 1.089/1.924 trẻ sinh ra được xét nghiệm SLSS, đạt 56,7%. Trong đó, có 236 ca sàng lọc miễn phí, 853 ca sàng lọc xã hội hóa. Thông qua sàng lọc, cơ quan y tế đã phát hiện, nghi ngờ trên 150 ca có nguy cơ cao thiếu men G6PD; 10 ca bệnh lý chức năng tuyến giáp; gần 70 ca bệnh lý liên quan đến Hemo… Ông Hoàng Văn Tuyến, Trưởng Phòng Dân số, TTYT huyện Lộc Bình cho biết: Xác định việc SLSS góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dân số, năm 2013, TTYT huyện bắt đầu triển khai mô hình SLSS, gói miễn phí 4 bệnh dành cho những gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Đến cuối năm 2016, chúng tôi đã triển khai thực hiện các gói SLSS xã hội hóa và được nhiều người lựa chọn sử dụng. Để từng bước nâng tỉ lệ SLSS, Phòng Dân số đã phối hợp với Khoa Sức khỏe sinh sản TTYT huyện triển khai kế hoạch tuyên truyền về SLSS đến các thôn, xã để sản phụ và người nhà hiểu, nắm rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của SLSS trong việc đảm bảo sức khỏe của trẻ. Nhờ đó, từ năm 2019 đến nay, tỉ lệ trẻ sinh được sàng lọc đều đạt gần 60% tổng số trẻ sinh ra.

Theo đó, để tuyên truyền sâu sát, các y, bác sĩ đã nỗ lực tăng cường  tuyên truyền về sức khỏe sinh sản, chính sách dân số, SLSS. Từ năm 2020 đến nay, TTYT huyện đã tổ chức tuyên truyền theo tổ, nhóm được trên 550 cuộc với gần 12.000 lượt người nghe; tuyên truyền lồng ghép trong các buổi tiêm chủng, khám sức khỏe tại trạm y tế xã cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản được 1.003 cuộc với trên 10.000 lượt người nghe; đến trực tiếp hộ dân được 728 cuộc với trên 2.100 lượt người nghe. TTYT huyện phối hợp với Trung tâm Văn hóa – Thể thao và truyền thông huyện xây dựng 7 chuyên mục về dân số; treo 48 băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền; phát gần 7.000 tờ rơi các loại về nội dung liên quan…

Đối với sản phụ sinh con tại TTYT, các y, bác sĩ tuyên truyền trực tiếp và cung cấp kiến thức, giải thích về phương pháp SLSS cho sản phụ hiểu. Những trường hợp thực hiện sàng lọc sẽ được quan tâm sát sao trước, trong, sau khi thực hiện sàng lọc và luôn được các y, bác sĩ, các tuyên truyền viên tư vấn, hỗ trợ kịp thời.

 Ông Nguyễn Quang Bằng, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đánh giá: Lộc Bình là một trong những đơn vị tuyến huyện làm tốt công tác tuyên truyền, tăng số lượng trẻ được SLSS. Bằng những cách làm cụ thể, đa dạng trong khâu tuyên truyền, nhiều năm liền, Lộc Bình luôn đạt trên 50% tổng số trẻ sinh ra được thực hiện SLSS. Thông qua đó đã góp phần thực hiện thành công các chỉ tiêu của Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới.

Với những nỗ lực trong tuyên truyền của các cơ quan, đơn vị liên quan, nhất là cơ quan y tế huyện cho thấy công tác SLSS đã mang lại hiệu qủa tích cực. Được biết, TTYT huyện Lộc Bình tiếp tục thực hiện tốt những cách làm này để duy trì và phát triển số lượng người tham gia SLSS, nhằm mục đích góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn huyện nói riêng, của tỉnh và của cả nước nói chung.

SLSS là xét nghiệm được thực hiện bằng biện pháp lấy máu gót chân của trẻ. Với trẻ sinh đủ tháng, đủ cân nặng sẽ được lấy máu trong vòng 48 giờ sau sinh, đối với bé sinh non, nhẹ cân thì lấy máu gót chân trước ngày thứ 20.