Năm 2019, dự kiến hơn 1.300 tỷ đồng ưu đãi cho vay nhà ở xã hội

Phóng viên: Hiện nay, được biết NHCSXH cũng đang triển khai một số chương trình tín dụng liên quan đến nhà ở cho người dân. Vậy so với các chương trình đấy, chương trình cho vay NƠXH lần này có những điểm gì khác biệt, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Lý: NHCSXH đã từng triển khai các chương trình tín dụng liên quan đến nhà ở như chương trình cho vay hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở (giai đoạn 1 theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg, giai đoạn 2 theo Quyết định 33/2015/QĐ-TTg), cho vay nhà ở vùng thường xuyên ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long, cho vay hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền trung. Điểm khác cơ bản là đối với cho vay NƠXH theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP không phải là một gói tín dụng mà đây là một chương trình dài, nguồn vốn không hạn định, hằng năm Chính phủ cân đối ngân sách để bố trí vốn sang NHCSXH thực hiện cho vay.

Mặt khác, chương trình cho vay này còn thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước để thực hiện bảo đảm các tiêu chí về nhà ở trong công tác bảo đảm an sinh xã hội. Và chúng tôi tin tưởng rằng, trong thời gian tới, chương trình cho vay NƠXH sẽ trở thành một trong những trụ cột trong các chính sách an sinh xã hội.

Phóng viên: Năm 2019, lãi suất cho vay của chương trình này là 4,8%. Theo ông, mức lãi suất này được đưa ra dựa trên cơ sở nào?

Ông Nguyễn V ăn Lý: Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 1-4, mức lãi suất cho vay ưu đãi của NHCSXH áp dụng đối với các khoản vay có dư nợ trong năm 2019 để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo quy định tại Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20-10-2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội là 4,8%/năm.

Thực tế người vay bao giờ cũng muốn vay với lãi suất thấp. Với các chương trình cho vay ưu đãi của NHCSXH nói chung và chương trình cho vay NƠXH nói riêng lãi suất thấp quá thì ngân sách Nhà nước phải bù lỗ nhiều. Khi bù lỗ nhiều cũng gây áp lực ngược lại ngân sách và nguồn vốn bố trí cho vay có thể sẽ thấp đi và ít người được vay. Cho vay NƠXH là chương trình cho vay dài, Chính phủ cũng đã phê duyệt khung lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH đến hết 2020 tối đa không vượt quá lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng do Nhà Nước chỉ định để cho vay nhà ở xã hội theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP.

Hiện nay, lãi suất của các tổ chức tín dụng có tham gia cho vay nhà ở xã hội do Nhà nước chỉ định là 5%/năm nên NHCSXH tính toán đề xuất các Bộ, ngành trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt mức lãi suất cho vay năm 2019 là 4,8%/năm. Lãi suất cho vay NƠXH được Chính phủ ban hành theo từng năm. Nhìn tổng thể, NHCSXH cho rằng lãi suất cho vay trong năm nay ở mức như vậy là hợp lý.

Phóng viên: Người nghèo, người thu nhập thấp có nhu cầu mua, thuê mua, xây dựng, sửa chữa nhà ở thì nhận được ưu đãi nào khi vay vốn NHCSXH, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Lý: Ưu đãi đầu tiên là nếu thuộc đối tượng vay vốn khi vay chương trình này thì người vay đã được hưởng ưu đãi về lãi suất cho vay của chương trình này hiện nay thấp hơn so với lãi suất cho vay NƠXH của các NHTM. Thời gian vay tối thiểu 16 năm và tối đa khoảng 25 năm cũng giúp người dân có điều kiện tiết kiệm để trả nợ. Bên cạnh đó, người vay còn nhận được ưu đãi từ cách thức phục vụ của NHCSX. Chính sách được công khai, nhận được sự hướng dẫn, giám sát của hội, đoàn thể chính quyền địa phương trong việc vay vốn và không mất chi phí khi đi xác nhận tại địa phương. Trường hợp gặp rủi ro sẽ được xử lý theo quy định hiện hành như đối với các đối tượng chính sách khác.

Phóng viên: Ông có thể chia sẻ thêm quy trình kiểm soát cho vay NƠXH đang được ngân hàng thực hiện như thế nào để nguồn vốn đến đúng đối tượng sử dụng?

Ông Nguyễn Văn Lý: Hiện nay, NHCSXH có quy trình, thủ tục cho vay rõ ràng, bình xét cho vay từ dưới cơ sở, bảo đảm dân chủ, công khai thông qua chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị – xã hội nhận ủy thác, hệ thống Tổ Tiết kiệm và vay vốn, Trưởng thôn để chuyển tải vốn tín dụng chính sách đúng đối tượng thụ hưởng, đồng thời nâng cao chất lượng tín dụng.

Với trường hợp vay vốn để xây mới, cải tạo hoặc sửa chữa nhà, trước mỗi lần giải ngân theo tiến độ công trình chúng tôi đều tiến hành kiêm tra và nghiệm thu. Với cho vay để mua, thuê mua NƠXH, chúng tôi ký Hợp đồng ba bên với chủ đầu tư và người vay vốn để bảo đảm trách nhiệm các bên. Trong năm năm, căn hộ đó không được bán sang nhượng, bảo đảm vốn vay đến đúng đối tượng và đối tượng sử dụng đúng mục đích. Chúng tôi thường xuyên kiểm tra thực tế và khắc phục ngay một số lỗi cơ bản liên quan đến giấy tờ, chữ ký bảo đảm hỗ trợ tốt nhất cho người vay vốn.

Phóng viên: Cũng giống các chương trình tín dụng khác, lo ngại về rủi ro là điều khó tránh. Vậy NHCSXH đã có những giải pháp gì để phòng ngừa rủi ro, bảo toàn nguồn vốn? Bên cạnh đó, NHCSXH có thêm những đề xuất gì để chương trình cho vay NƠXH được triển khai có hiệu quả hơn?

Ông Nguyễn Văn Lý: Hoạt động tín dụng luôn kèm rủi ro, chúng tôi cũng đã lường trước và trích lập dự phòng rủi ro trong hoạt động hàng kỳ nhằm bảo toàn nguồn vốn của Chính phủ. Hiện nay, nợ quá hạn thực hiện các chương trình cho vay của toàn hệ thống NHCSXH chỉ chiếm 0,42% tổng dư nợ. Đối với cho vay NƠXH, chúng tôi cũng đã trích lập dự phòng. Nếu người vay gặp rủi ro, chúng tôi sẽ căn cứ mức độ rủi ro để xử lý công khai theo đúng quy định.

Vấn đề lớn nhất hiện nay mà chúng tôi tổng hợp theo các kiến nghị của địa phương, các đoàn giám sát là cần phải tăng thêm nguồn vốn. Theo tính toán của Bộ Xây dựng, trong giai đoạn đến năm 2020 tổng nhu cầu nguồn vốn này khoảng trên dưới 18.000 tỷ đồng, nhưng hiện nay nguồn vốn mới bố trí được hơn 2.000 tỷ đồng. Năm 2018, NHCSXH giải ngân gần 1.000 tỷ đồng. Dự kiến năm 2019, Chính phủ bố trí nguồn vốn 663 tỷ đồng, chúng tôi huy động đối ứng thêm một nửa nữa là có tổng nguồn vốn 1.326 tỷ đồng.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!