Ngăn chặn ‘ma men’ lái xe

Theo thống kê của Uỷ ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia, vấn đề lái xe lạm dụng đồ uống có cồn, điều khiển phương tiện tham gia giao thông khi trong hơi thở có nồng độ cồn vượt quá quy định vẫn diễn ra phổ biến, là nguyên nhân gây ra các vụ TNGT thương tâm.

Tai nạn do “ma men” chiếm tới 40%

Tại cuộc họp bàn tròn “Ngăn ngừa lái xe khi có nồng độ cồn qua hơi thở” hồi cuối tháng 11 vừa qua, dẫn số liệu từ năm 2018 đến tháng 6/2022, tại Việt Nam xảy ra 67.766 vụ TNGT đường bộ làm 31.215 người chết, 51.105 người bị thương, Thiếu tá Nguyễn Khánh Ly, Viện Khoa học cảnh sát, Học viện Cảnh sát nhân dân cho biết: Số vụ TNGT đường bộ do vi phạm nồng độ cồn chiềm từ 3,2 – 5% tổng số vụ TNGT. 

Tuy nhiên, thực tế, nhiều chuyên gia ước tính số vụ TNGT do vi phạm nồng độ cồn chiếm tới 40%.

Mặc dù số vụ TNGT do vi phạm nồng độ cồn có chiều hướng giảm trong giai đoạn từ năm 2018 đến tháng 6/2022, tuy nhiên số vụ TNGT có tính chất nghiêm trọng đến đặc biệt nghiêm trọng còn khá cao (695 vụ, chiếm 41,2%).

Điển hình như vụ xe Fortuner đâm vào xe khách 16 chỗ làm 3 người chết, 16 người bị thương ngày 13/2/2019, cả 2 lái xe đều có nồng độ cồn trong máu rất cao. Hay vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng ngày 2/6/2022 tại Bắc Giang làm 3 người trong một gia đình tử vong, lái xe Nguyễn Đức Thịnh có nồng độ cồn là 0,604 mg/l khí thở.

Về tỉ lệ phương tiện trong các vụ TNGT do vi phạm nồng độ cồn, thống kê cho thấy, mô tô, xe máy là phương tiện vi phạm chủ yếu (chiếm 65%), ô tô chiếm 33% (trong đó, ô tô tải và ô tô con chiếm tỉ lệ chủ yếu từ 14,8 – 15%), ô tô khách tỉ lệ ít hơn nhưng khi xảy ra TNGT để lại hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.

Bổ sung quy định phạt tù với lái xe vi phạm nồng độ cồn

Rất nhiều giải pháp đã được các cơ quan chức năng đưa ra để hạn chế tình trạng người sử dụng phương tiện uống rượu bia mà vẫn lái xe đã được đưa ra trong những năm vừa qua. Trong đó, đáng chú ý là việc bổ sung những quy định như phạt tù đối với trường hợp vi phạm nồng độ cồn gây TNGT nghiêm trọng theo hướng quy định là một tội danh cụ thể trong Bộ luật Hình sự; áp dụng trừ điểm giấy phép lái xe; phạt lũy tiến, buộc thi lại giấy phép lái xe, lao động công ích.

Quy định mới cũng cho phép lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) tạm giữ tài xế say xỉn không thể lái xe.

Các lực lượng cũng triển khai kết nối đồng bộ, chia sẻ dữ liệu về vi phạm, TNGT do vi phạm nồng độ cồn giữa Bộ Công an – Bộ Y tế – Bộ GTVT – Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tích hợp dữ liệu về GPLX, lịch sử vi phạm, gây TNGT, trách nhiệm hình sự, dân sự, hành chính… Từ đó đề ra hình thức xử lý, chế độ bảo hiểm, quy định cấp/đổi/tước giấy phép lái xe đối với mỗi cá nhân.

Kiểm tra đột xuất, nâng cao ý thức tự giác của lái xe

Bên cạnh việc tăng nặng chế tài xử phạt, việc nâng cao ý thức tự giác của doanh nghiệp vận tải cũng như của từng lái xe được các chuyên gia nhìn nhận là giải pháp lâu dài.

Ông Nguyễn Thủy, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) – đơn vị tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ kiểm tra nồng độ cồn của lái xe, cho biết, để ngăn ngừa tài xế sử dụng rượu, bia trước ca làm việc, lái xe chở khách trong tình trạng có nồng độ cồn, từ tháng 6/2019, Transerco đã triển khai lắp đặt thiết bị đo nồng độ cồn tại các đơn vị buýt BRT và nhân rộng ra các hệ thống xe buýt khác.

Transerco cho rằng, giải pháp này giúp khoanh vùng những tài xế có dấu hiệu “nghiện rượu”, thường xuyên uống rượu, bia sau mỗi ngày làm việc hay có thói quen ăn sáng uống rượu. Việc kiểm tra đột xuất bằng máy đo nồng độ cồn cầm tay trong ca làm việc nhằm nâng cao ý thức của toàn bộ đội ngũ lái xe.

Đặc biệt, với những tài xế trong một tháng có 3 lần đo phát hiện nồng độ cồn sẽ được yêu cầu tham gia lớp đào tạo kéo dài từ 10–15 ngày. Những ngày này, tài xế không được hưởng lương. Ngoài ra, “không phát hiện nồng độ cồn” cũng là một tiêu chí trong đánh giá mức độ hoàn thành công việc của lái xe trong từng tháng.

Đại diện Công ty Tokai Denshi, thành viên Hiệp hội Thiết bị kiểm tra nồng độ cồn Nhật Bản cho biết, khóa liên động kiểm tra nồng độ cồn là thiết bị được trang bị trên xe, khi khởi động động cơ, sẽ đo nồng độ cồn trong hơi thở của tài xế. Nếu vượt quá chỉ số quy định, xe sẽ tự động không khởi động động cơ.