Lại “nóng” tình trạng gây rối an ninh trật tự

LSO-Từ năm 2015 trở lại đây, bãi cát sỏi Phiêng Phảng thuộc địa phận xã Xuân Lễ và Vân Mộng, huyện Lộc Bình được tỉnh cấp phép cho Công ty Cổ phần Thương mại khoáng sản Phúc Đại Lợi tiến hành khai thác. Quá trình tổ chức khai thác, công ty nhiều lần vấp phải sự ngăn cản của nhân dân xã Vân Mộng. Sự việc không dừng ở chỗ ngăn cản không cho khai thác mà còn xảy ra tình trạng đập phá, hủy hoại tài sản, máy móc, phương tiện của công ty, gây thiệt hại trên 1 tỷ đồng.

Bãi cát sỏi Phiêng Phảng trên sông Kỳ Cùng sau gần 3 năm khai thác
đang tạm dừng hoạt động

Liên tục gây rối

Từ đầu năm 2015, khi Công ty Cổ phần Thương mại khoáng sản Phúc Đại Lợi chính thức bước vào khai thác cát sỏi, do mưa lũ nên mỗi năm chỉ khai thác được khoảng 4 – 5 tháng; sản lượng khai thác được 20.000 m3 cát sỏi; nộp ngân sách Nhà nước khoảng 1 tỷ đồng. Quá trình khai thác của công ty diễn ra không suôn sẻ bởi luôn gặp phải sự phản đối ngăn cản của nhân dân xã Vân Mộng với lý do không cho công ty khai thác và đòi cắm mốc ngăn chia đôi (½ bãi cát sỏi) phía Đông Nam để lại cho Vân Mộng. Sự việc không dừng ở hành động ngăn cản mà còn xảy ra nhiều vụ gây rối, đốt phá máy móc với quy mô đông dân và phức tạp.

Ông Lương Trọng Quỳnh, Chủ tịch UBND huyện cho biết: Trong 3 năm gần đây, tại khu vực khai thác bãi cát sỏi Phiêng Phảng đã xảy ra 5 vụ đông người dân ngăn cản đập phá máy móc tài sản của công ty… Ông La Văn Dương, Chủ tịch UBND xã Vân Mộng cũng cho biết: Từ khi công ty tiến hành khai thác, trên địa bàn xã Vân Mộng xảy ra 7 lần nhân dân kéo đến bãi cát sỏi gây rối mất trật tự trị an; nhiều vụ có từ 100 đến 300 người dân của 7/9 thôn kéo đến ngăn cản không cho công ty khai thác cát sỏi; nhiều vụ khác nhỏ có quy mô nhỏ từ 10  đến 30 người dân. Một số vụ điển hình diễn ra vào các ngày: 3/1/2015, 2/1/2016, 15/1/2017,  24/1/2017 và 19/4/2018. Lý do nhân dân đưa ra là do bãi cát này có từ xưa, nhân dân giữ lại để khai thác phục vụ công tác xây dựng trên địa bàn; hơn nữa, quá trình khai thác sẽ gây nhiều trở ngại, khó khăn cho việc qua lại khúc sông.

Ngày 21/1/2015, UBND tỉnh đã cấp giấy phép số 01 cho phép Công ty cổ phần Thương mại khoáng sản Phúc Đại Lợi có trụ sở tại 379 đường Bà Triệu, thành phố Lạng Sơn tiến hành khai khác mỏ cát sỏi Phiêng Phảng. Mỏ cát sỏi có quy mô 3,9 ha, là mỏ cát sỏi lộ thiên tự nhiên nằm trên địa phận 2 xã: Vân Mông, Xuân Lễ; trữ lượng khai thác 235.345 m3,công suất khai thác 45.000 m3/năm.

Tại các vụ gây rối, có một số phần tử quá khích đã đốt phá, hủy hoại tài sản của công ty đang khai thác tại bãi cát sỏi như: đốt máy xúc, đốt ô tô, phá hủy máy bơm, phá lán trại của công nhân. Theo báo cáo của UBND huyện và Bản tường trình của công ty gửi cho các cơ quan chức năng huyện và tỉnh, ước thiệt hại tài sản bị đốt phá trên 1 tỷ đồng, bao gồm: 2 máy xúc, 2 ô tô tải, 3 máy bơm nước… Cụ thể như vụ việc sáng ngày 2/1/2016 diễn ra có khoảng 100 người dân thuộc các thôn: Ôn Cự 1, Ôn Cự 2, Còn Chả, Nà Rạo của xã Vân Mộng tụ tập đông người kéo đến bãi cát sỏi Phiêng Phảng cản trở, đập phá đốt máy và đuổi đánh số người làm thuê cho công ty; thiệt hại tài sản gồm: 2 máy xúc, 3 máy bơm nước và 1 kính ô tô tải, xác định thiệt hại tài sản bước đầu trên 500 triệu đồng. Vụ chiều ngày 19/4/2018, có khoảng 200 người dân đến đập phá lán trại, đốt phá 2 ô tô tải và đập vỡ kính xe ô tô, thiệt hại hàng trăm triệu đồng… Các vụ việc gây rối không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản cho công ty mà còn trở thành điểm nóng mất an ninh trật tự xã hội tại địa bàn xã vùng III của huyện Lộc Bình.

Công an huyện Lộc Bình đang khám xét xe ô tô Fortuner bị đập vỡ kính
vụ ngày 19/4/2018

Ngành chức năng vào cuộc

Trước thực trạng xảy ra, công ty đã có đơn kêu cứu gửi các cơ quan chức năng của huyện Lộc Bình và tỉnh. Huyện Lộc Bình cử các đoàn công tác xuống xã Vân Mộng tuyên truyền, vận động nhân dân kiềm chế hành vi quá khích nhưng chưa có hiệu quả. Các cơ quan chức năng của huyện đã vào cuộc điều tra tìm nguyên nhân và người quá khích. Liên tiếp vào các ngày: 2/11 và 9/11/2015, UBND huyện Lộc Bình đã có cuộc họp tại xã Vân Mộng và UBND huyện để giải quyết tình trạng gây rối mất trật tự công cộng. Nhưng sự việc không được giải quyết dứt điểm ngay từ những vụ đầu tiên; chưa có thái độ cương quyết xử lý những người có hành vi quá khích; dẫn đến sự việc gây mất an ninh trật tự, coi thường pháp luật liên tiếp xảy ra sau đó và ngày càng tăng. Ngày 4/1/2016, UBND huyện tiếp tục có báo cáo số 01/BC-UBND “Về tình hình vụ việc người dân xã Vân Mộng tập trung đông người tại bãi cát sỏi Phiêng Phảng cản trở việc khai thác cát sỏi, hủy hoại tài sản của Công ty Cổ phần thương mại khoáng sản Phúc Đại Lợi vào sáng ngày 2/1/2016”. Mới đây nhất, ngày 27/4/2018, UBND huyện Lộc Bình có Báo cáo số 154/BC-UBND huyện báo cáo kết quả kiểm tra theo đơn của công dân xã Vân Mộng. Báo cáo kết luận: “Công ty có đủ các giấy phép do UBND tỉnh cấp; tổ chức khai thác đúng các quy định đã phê duyệt; đồng thời nộp ngân sách huyện trên 849 triệu  đồng; có sự hỗ trợ đối với địa phương và không để xảy ra sai phạm trong thời gian hoạt động”.

Về hoạt động khai thác cát sỏi tại bãi Phiêng Phảng, một số cơ quan chức năng đã vào cuộc xem xét công tác tổ chức khai thác tài nguyên cát sỏi của công ty. Cụ thể: ngày 24/9/2015, Đoàn Thanh tra Bộ Tài nguyên – Môi trường đã tiến hành thanh tra các quy định pháp luật về tài nguyên môi trường tại công ty. Đến ngày 18/12/2015, Phòng Cảnh sát Môi trường (Công an tỉnh) làm việc về chấp hành các quy định pháp luật về quản lý tài nguyên môi trường trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản (cát, sỏi) của công ty. Ngày 10/10/2016, Đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng thanh tra về hoạt động của công ty.

Kết luận của các đoàn thanh tra và đoàn làm việc của công an đều khẳng định: Công ty Cổ phần Thương mại khoáng sản Phúc Đại Lợi hoạt động đúng pháp luật, không gây ô nhiễm môi trường cũng như gây tác động xấu đến môi trường, cụ thể là dòng chảy. Công ty tổ chức khai thác cát sỏi được UBND tỉnh cấp phép và hoạt động khai thác của công ty là đúng pháp luật; còn việc làm ngăn cản, đập phá hủy hoại tài sản của công ty là vi phạm pháp luật, cần được xử lý. Cũng có ý kiến của cơ quan chức năng cho rằng: để tránh gây rối trật tự trị an, cần đóng cửa mỏ khai thác (đồng nghĩa với thu hồi giấy phép khai thác). Vấn đề này, ông Bùi Văn Côi, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh cho biết: Công ty hoạt động khai thác đúng pháp luật nên không thể đóng cửa mỏ khai thác.

Sự việc gây rối mất trật tự trị an diễn ra tại khu vực bãi cát sỏi Phiêng Phảng hết sức phức tạp.

Thiết nghĩ, cấp có thẩm quyền, cơ quan chức năng sớm có giải pháp giải quyết triệt để, nhằm đảm bảo an ninh trật tự khu vực và tránh những điều đáng tiếc có thể xảy ra.

Để quá trình khai thác diễn ra thuận lợi, năm 2015, công ty cùng UBND huyện Lộc Bình tiến hành đầu tư xây dựng con đường liên xã bằng nguồn xi măng Nhà nước cấp với tổng trị giá trên 2 tỷ đồng, xây dựng được 2,5 km đường bê tông, rộng 3,5 m, dày 25 cm nối từ quốc lộ 4B đến bờ sông Kỳ Cùng thuộc xã Xuân Lễ. Đối với địa bàn xã Vân Mộng, công ty đã tạo điều kiện máy móc xúc cát sỏi để hỗ trợ xã xây dựng hơn 1 km đường bê tông từ bờ sông về trung tâm xã.